Εργαστήριο Περιβ. Εκπαίδευσης Αγωγής & Επικοινωνίας
Το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας θεσμοθετήθηκε επίσημα στις 18 Οκτωβρίου 2000, Π.Δ. Υπ.Αριθμ. 283, στο ΦΕΚ 234/τ.Α’/31.10.2000, με διευθύντρια την Καθηγήτρια Κωνσταντίνα Σκαναβή.
Το “Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας (ΕΠΕΑ&Ε)”, εξυπηρετεί ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς του ενιαίου πεδίου των γνωστικών αντικειμένων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, της Περιβαλλοντικής Αγωγής και της Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας και Διερμηνείας.
Ειδικότερα, ο σκοπός του εργαστηρίου είναι να καλύψει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο τις διδακτικές ανάγκες στο Τμήμα Περιβάλλοντος, καθώς και στα άλλα Τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, προωθώντας παράλληλα την έρευνα του θεωρητικού πλαισίου και των εφαρμογών στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Αγωγή, Επικοινωνία και Διερμηνεία. μέσω της διεπιστημονικής προσέγγισης. Συνακόλουθα, υλοποιούνται ερευνητικά προγράμματα που αφορούν θέματα συναφή με τα γνωστικά πεδία του Εργαστηρίου, όπως είναι η αξιολόγηση, σύγκριση και παρακολούθηση των χαρακτηριστικών και του περιβαλλοντικού προφίλ (περιβαλλοντική ευαισθησία, γνώση, στάση, συμπεριφορά, δράση, συμμετοχή) των Ελλήνων και γενικότερα των Ευρωπαίων πολιτών.
Στόχος μας είναι, μόλις αποσαφηνιστεί η ακριβής περιβαλλοντική ταυτότητα και προφίλ κυρίως των Ελλήνων αλλά και των Ευρωπαίων πολιτών, ο σχεδιασμός και εφαρμογή προγραμμάτων περιβαλλοντικής επικοινωνίας, εκπαίδευσης και διερμηνείας. Τα προγράμματα αυτά εφαρμόζονται στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα (τυπική περιβαλλοντική εκπαίδευση), σε ομάδες πληθυσμού που δεν καλύπτονται από το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα (μη-τυπική περιβαλλοντική εκπαίδευση συμπεριλαμβανομένης της περιβαλλοντικής διερμηνείας) και συνολικά σε όλες τις ομάδες πληθυσμού ως αποδέκτες της περιβαλλοντικής πληροφορίας, μέσω διαδικασιών δια βίου μάθησης με βάση την καθημερινή εμπειρία και τις εκπαιδευτικές επιρροές του περιβάλλοντός τους (άτυπη περιβαλλοντική εκπαίδευση) με απώτερο στόχο την ενίσχυση της περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς των πολιτών.
Υπό το πρίσμα των παραπάνω και στηριζόμενοι στη λογική ότι κύριος σκοπός της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είναι η αναδιαμόρφωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς στόχοι του εργαστηρίου μας είναι:
η μελέτη της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς εκπαιδευομένων και εκπαιδευτών απασχολούμενων: (α) στη τυπική περιβαλλοντική εκπαίδευση (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση), (β) στη μη τυπική περιβαλλοντική εκπαίδευση (κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, ζωολογικοί και / ή βοτανικοί κήποι, μουσεία, προστατευόμενες περιοχές, οικοτουριστικές περιοχές) καθώς και (γ) στην άτυπη περιβαλλοντική εκπαίδευση (μέσα μαζικής ενημέρωσης, κινηματογράφος)
κάνοντας χρήση και εφαρμογή κοινωνικών μοντέλων ανάπτυξης περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς πριν, μετά και κατά τα τη διάρκεια προγραμμάτων περιβαλλοντικής επικοινωνίας και ειδικότερα προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και διερμηνείας.
η ανάδειξη και εφαρμογή μεταβλητών-δεικτών που καθορίζουν, επηρεάζουν και εξηγούν τη διαδικασία περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης καθώς και τη προδιάθεση και δεξιότητες συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία λήψης περιβαλλοντικών αποφάσεων διαδραματίζοντας έτσι σημαίνοντα ρόλο στη επίτευξη αειφορικής διαχείρισης του περιβάλλοντος.
η παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού για την υποστήριξη των σχετικών με τα γνωστικά αντικείμενα του Εργαστηρίου μαθημάτων του Τμήματος.
ο σχεδιασμός και ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού και προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης προσαρμοσμένα στις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων πολιτών (π.χ. μαθητές, άτομα με ειδικές ανάγκες, εκπαιδευτικοί, αγρότες, τουρίστες, δημοσιογράφοι)
η ανάδειξη της περιβαλλοντικής επικοινωνίας και διερμηνείας ως εργαλείο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και ενθάρρυνσης των πολιτών για συμμετοχή, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες δράσης, συνεισφέροντας με αυτό τον τρόπο ουσιαστικά στις προσπάθειες ορθολογικής προστασίας, διατήρησης, και διαχείρισης του περιβάλλοντος.
η υποστήριξη και ανάπτυξη φορέων εκπαίδευσης περιβαλλοντικών εκπαιδευτών και διερμηνέων απασχολούμενων σε εθνικούς δρυμούς και προστατευόμενες περιοχές, διαχειριστικούς φορείς, μουσεία, μη κυβερνητικές οργανώσεις συμβάλλοντας στην εκπαίδευση τους και ενισχύοντας έτσι την περιβαλλοντική ενημέρωση των επισκεπτών ή / και οικοτουριστών.
η συνεργασία με άλλους εκπαιδευτικούς, κρατικούς αλλά και ιδιωτικούς φορείς για τη προώθηση των στόχων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης, στόχος μας είναι η ανάπτυξη προγραμμάτων κατάρτισης και επιμόρφωσης, αλλά και προτάσεων ορθότερης διακίνησης και καλύτερης ανάδειξης της περιβαλλοντικής πληροφορίας, σύμφωνα με τις ανάγκες του εκάστοτε φορέα.
Εν κατακλείδι, η πολυπλοκότητα των περιβαλλοντικών προβλημάτων και η σοβαρότητα των περιβαλλοντικών θεμάτων απαιτούν πολίτες ενεργούς, με τις αναγκαίες δεξιότητες και ικανότητες να συμμετέχουν ουσιαστικά στη λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων. Το “Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας (ΕΠΕΑ&Ε)”, δραστηριοποιείται στην έρευνα, προώθηση και υποστήριξη δράσεων ανάπτυξης περιβαλλοντικά υπεύθυνων πολιτών.
Δείτε το video για τη δράση ΣΚΥΡΟΣ 2016!
Δρ. Βάσω Πετρενίτη, Senior Researcher
Δρ. Χρήστος Γιαννούλης, Senior Researcher
Αντωνόπουλος Γιώργος, μεταπτυχιακός φοιτητής
Αυγερινός Εμμανουήλ, Υποψήφιος Διδάκτορας
Θεοδώρου Παρασκευή, Υποψήφια Διδάκτορας
Κουνάνη Αριστέα, Υποψήφια Διδάκτορας
Μαρίνη Καλλιόπη, Υποψήφια Διδάκτορας
Πλάκα Βαλεντίνα, Υποψήφια Διδάκτορας
Έχει στηθεί ένα οργανωμένο κέντρο δράσεων Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας στο λιμάνι Λιναριάς της Σκύρου σε συνεργασία με το Λιμενικό Ταμείο Σκύρου.
Φιλοξενούνται φοιτήτριες και φοιτητές οι οποίοι στα πλαίσια πρακτικής άσκησης υλοποιούν προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Υπάρχουν 2 περίπτερα και στέγαστρο ειδικά διαμορφωμένα για δράσεις της ερευνητικής ομάδας όπως α)περιβαλλοντική κατασκήνωση, β) τουριστικό παρατηρητήριο, γ) αξιολογήσεων υπεύθυνης περιβαλλοντικής συμπεριφοράς, δ) περιβαλλοντικών διαλέξεων κλπ
Στο πλαίσιο των ερευνητικών δραστηριοτήτων του εργαστηρίου, ομάδες πληθυσμού έχουν μελετηθεί από Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας, για το καθορισμό του περιβαλλοντικού τους προφίλ. Επιστημονικό εργαλείο στον προσδιορισμό του περιβαλλοντικού προφίλ ήταν ένα ερωτηματολόγιο, ο σχεδιασμός του οποίου στηρίχθηκε στα μοντέλα ατομικής συμπεριφοράς των περιβαλλοντικών σπουδών.
Οι ομάδες πληθυσμού περιλαμβάνουν: τους δημοσιογράφους στα τοπικά Μ.Μ.Ε. της Μυτιλήνης, τους επισκέπτες σε 5 σπήλαια (του Δυρού, της Παιανίας, των Πετραλώνων Χαλκιδικής, της Αλιστράτης Σερρών και του Κιλκίς), τους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Νομού Λέσβου, τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τους νηπιαγωγούς της Β΄ Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αθηνών και τους εργαζόμενους στις οικοτουριστικές επιχειρήσεις στις λίμνες Κερκίνης και Ταυρωπού.
Προγράμματα
Πρακτική Άσκηση στη Σκύρο “Περιβαλλοντική Καμπάνια: ΣΚΥΡΟΣ 2015” Εκστρατεία Ευαισθητοποίησης στο πλαίσιο της συνεργασίας του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας του τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με το Λιμενικό Ταμείο Σκύρου. Το πρόγραμμα βραβεύτηκε στα βραβεία Τουρισμού 2016 (χρυσό βραβείο), στα Facilities Management Awards 2015, στο Βραβείο Περιβαλλοντικής Ευαισθησίας Οικόπολις 2016 (Δείτε εδώ).
EU PROMETHEUS 2014-Forest Fire Emergency Response in Wildland-Urban Interface (συμμετοχή στην ανάπτυξη του μοντέλου δασικής πυρκαγιάς για το σενάριο της άσκησης), 2014.
E-learning, Προγραμμάτα Δια Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, 2013-2014 (Διδακτικές Ενότητες: α) Ενεργοί Πολίτες β) Διαδικτυακή Κοινωνική Επικοινωνία και Υποστήριξη σε Φυσικές Καταστροφές.
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Δια Βίου Μάθησης, Στήριξη και Ανάδειξη Πολυνησιωτικών ΑΕΙ: Εκπαίδευση και Υποστήριξη προς τις Τοπικές Κοινωνίες (ΕΣΠΑ), Ανάπτυξη Δεξιοτήτων Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας προς Αποφυγή Τραυματισμένων Κοινωνιών εξ αιτίας Φυσικών Καταστροφών, 2013.
Μονάδα Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, H αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας στην πράσινη ανάπτυξη, 2012-2013.
The New York Botanical Garden (NYBG) αξιολόγηση συνεργασίας με Bronx School; Περιβαλλοντική Εκπαίδευση μέσω κήπων στα σχολεία, 2012.
Πρόγραμμα Ειδίκευσης στην Περιβαλλοντική Συμβουλευτική μέσω διαδικτύου (e-counseling), Ακαδημία Πολιτών, 2011.
Σεμινάρια Εξειδίκευσης στην Ειδική Αγωγή, Συμβουλευτικός Σταθμός Ψυχολογικής Υποστήριξης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, 2009-2011.
Integrated Multiple Level Wetlands Monitoring System using Innovative Technologies (WETMUST), Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας, 2008.
Μελέτη Αξιολόγησης του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που υλοποιεί η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία στο Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α.Τρίτσης» (Ίλιον Αττικής), 2008.
Σχεδιασμός Σεμιναρίων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για Υπουργείο Άμυνας, 2007.
Interreg, MANWATER (Management of Water Resources and Wetland protection in tourism developing areas), 2007.
ΕΠΕΑΕΚ: Εκπαιδευτικό Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Υπεύθυνη έργου με προϋπολογισμό 3.100.000 ευρώ, (αξιολογήθηκε ως το καλύτερο, δεν χρηματοδοτήθηκε το έργο), 2007.
Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και στελεχών περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Αντικείμενο του Έργου είναι ο Σχεδιασμός, η Οργάνωση και Εκτέλεση Σεμιναρίων μέσα από το θεματικό πλαίσιο της εκπαίδευσης για την αειφόρο-ολοκληρωμένη ανάπτυξη, 2005 – 2007.
ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ 2005 – 2006, Περιβαλλοντικές Δράσεις, Εκπαίδευση για την Αειφορία, συμμετοχή σε μια σειρά επιμορφωτικών δράσεων του ΥΠΕΠΘ σε όλη τη χώρα με τη συνεργασία των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 2005 – 2006.
Πρόγραμμα ενίσχυσης ερευνητικού δυναμικού, «ΠΕΝΕΔ 2003», χρηματοδότηση από την ΓΓΕΤ για “Σχεδιασμό μοντέλων για ενεργό συμμετοχή γυναικών και κοινωνικά ευαίσθητων ομάδων πληθυσμού στη λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων”, 2005 – 2008.
Προστασία και Ανάδειξη προστατευόμενης περιοχής δικτύου Natura 2000 στον κόλπο της Καλονής, Λέσβου.
Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Συμμετοχή στην επίτευξη του στόχου του προγράμματος “Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης – ΣΠΠΕ” δηλαδή την υποστήριξη Σχολικών Μονάδων για το σχεδιασμό και υλοποίηση ολοκληρωμένων ΣΠΠΕ, βάσει των αρχών και της φιλοσοφίας της Π.Ε. και με την αξιοποίηση των υποδομών που έχουν δημιουργηθεί κατά την υλοποίηση του ΕΠΕΑΕΚ Ι
Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση βάσει των απαιτήσεων των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Στόχος η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση (σύμφωνα με τις αρχές και το θεωρητικό υπόβαθρο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας ώστε να καλυφθούν επιτυχώς οι απαιτήσεις των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας
Μελέτη ανάδειξης και τουριστικής αξιοποίησης ανωνύμου σπηλαίου Κοινότητας Ερμακιάς. Σκοπός αυτής της μελέτης ήταν ο καθορισμός του περιβαλλοντικού προφίλ των ατόμων που επισκέπτονται σπήλαια, ώστε να είναι δυνατός ο σχεδιασμός δράσεων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, οι οποίες δράσεις να καλύπτουν τις ανάγκες των επισκεπτών και να συμβαδίζουν με τις επιθυμίες τους
Αξιολόγηση του Υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Το πρώτο μέρος της αξιολόγησης του Κέντρου Γαία, είχε ως στόχο την τυπική μέτρηση των μεταβολών στις γνώσεις, τις στάσεις και τις αξίες μιας αντιπροσωπευτικής ομάδας του πληθυσμού που επισκέπτεται το Κέντρο, οι οποίες προκλήθηκαν από την περιήγηση στις εκθεσιακές ενότητες. Η μέτρηση των μεταβολών αυτών βασίστηκε στην ανάλυση των απαντήσεων που δόθηκαν σε ερωτηματολόγια με κλειστές ερωτήσεις, οι οποίες αφορούσαν ζητήματα που διαπραγματεύονται στις εκθεσιακές ενότητες. – Μουσείο Γουλανδρή, Κέντρο Γαία.
Plaka, V. and Skanavis C. 2015. The Feasibility of School Gardens as an Educational Approach in Greece: A survey of Greek Schools, International Journal of Innovation and Sustainable Development, in press
Giannakopoulou, H. and Skanavis, C. 2014. Creating Buzz by Using Media to Make School Gardens Communication Happen, Studies in Media and Communication 2(2):36-48
Giannoulis, C., Skanavis, C. Karapatsiou E. 2014. Environmental Awareness: Environmental Accidents as an example to be avoided. A Summative International Analysis. Studies in Media and Communication 2(1):38-48
Papaspiliou, K., Skanavis, C., and Giannoulis, C., 2014, Environmental Education and Resilient Societies: a Survey of Forest Fires in Greece, Journal of Education and Training Studies, 2(2): 48-57
Andrea, V., Tampakis, S., Tsantopoulos, G. and Skanavis, C., 2013, “Local peoples’” and “visitors’” views on infrastructure and services in protected areas: a case study from Evros, Greece, Int. J. Green Economics, 7(4):358-373
Sakellari, M. and Skanavis, C., 2013, Environmental Behavior and Gender: An emerging area of concern for Environmental Education Research, Applied Environmental Education and Communication, 12(2):77-87
Sakellari, M. and Skanavis, C., 2013, Sustainable tourism development: environmental education as a tool to fill the gap between theory and practice, International Journal of Environment and Sustainable Development, 12(4):313-323
Skanavis C. and Sakellari M., 2012. Free-choice learning suited to women’s participation needs in environmental decision-making process, Environmental Education Research, 18(1), pp. 1-17
