Γενετική των Πληθυσμών

(Κωδικός Μαθήματος: 108ΚΕΥ, Περίγραμμα μαθήματος)

Εξάμηνο:  Ε Διδακτικές Μονάδες:  4 ECTS: 5 Τύπος: Κατ’ Επιλογήν Υποχρεωτικό (ΚΕΥ)
Προαπαιτούμενα Μαθήματα:  Τύπος μαθήματος: Επιστημονικής Περιοχής Διδάσκων:   Θεοδώρου Κωνσταντίνος

Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με βασικές έννοιες της Γενετικής των Πληθυσμών και της Εξελικτικής Βιολογίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σύνδεση των εξελικτικών διαδικασιών με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

 Περιγραφή Ύλης ανά Εβδομάδα:
  1. Ιστορικό και αντικείμενο της Γενετικής των Πληθυσμών. Εισαγωγικές έννοιες.
  2. Αλληλικές και γενοτυπικές συχνότητες. Νόμος Hardy‐Weinberg
  3. Προεκτάσεις του νόμου Hardy‐Weinberg: πολλαπλά και φυλοσύνδετα γονίδια. Γενετική ποικιλότητα: ορισμός και τρόποι εκτίμησής της.
  4. Μετάλλαξη. Επιλογή: Βασικά μοντέλα επιλογής.
  5. Δράση της επιλογής στα διαφορετικά στάδια του κύκλου ζωής. Ισορροπία μετάλλαξης‐επιλογής. Γενετικό φορτίο.
  6. Προσαρμογή των πληθυσμών στις περιβαλλοντικές μεταβολές.
  7. Ποσοτική Γενετική
  8. Ομομικτικά συστήματα αναπαραγωγής. Ομομιξία και γενετική παρέκκλιση σε μικρού μεγέθους πληθυσμούς.
  9. Γενετική ποικιλότητα και προσαρμογή σε μικρούς πληθυσμούς. Δραστικό μέγεθος: δείκτης της γενετικής ποικιλότητας ενός πληθυσμού. Η σχέση ανάμεσα στο πραγματικό και το δραστικό μέγεθος.
  10. Μετανάστευση. Εξέλιξη και προσαρμογή σε κατακερματισμένους πληθυσμούς.
  11. Εργαστήριο: Προσομοιώσεις αλληλεπίδρασης των εξελικτικών πιέσεων στους πληθυσμούς. Συνέπειες για την εξέλιξη και τη βιωσιμότητα των πληθυσμών.
  12. Γενετικός πολυμορφισμός: θεωρία και παρατήρηση. Η θεωρία της ουδετερότητας. Το μοριακό ρολόι.
  13. Εξελικτική Γενετική: Η έννοια της εξελικτικά σταθερής στρατηγικής. Συμπεριφοριακή Οικολογία και Γενετική των Πληθυσμών.

Εργαστηριακές ασκήσεις:

Προσομοιώσεις αλληλεπίδρασης των εξελικτικών πιέσεων στους πληθυσμούς. Συνέπειες για την εξέλιξη και τη βιωσιμότητα των πληθυσμών.
 Διαλέξεις (ώρες / εβδομάδα):

3
Ασκήσεις ‐Εργαστήρια (ώρες / εβδομάδα):

1 (Εργαστηριακή Άσκηση)
Άλλες δραστηριότητες:  –
Αξιολόγηση – Βαθμολόγηση:

2 σειρές ασκήσεων + εργαστηριακή άσκηση (20%)

Τελική εξέταση (80%)
Σημειώσεις Διδάσκοντος:

Κ. Θεοδώρου (2004). Γενετική των Πληθυσμών, σελ. 80
Κύρια Προτεινόμενα Συγγράμματα:

Futuyma D.J. (1995). Εξελικτική Βιολογία. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Βιβλιογραφία:

Εγχειρίδια στη Γενετική των Πληθυσμών:

  • Hedrick, P. W., (1985), «Genetics of Populations», Jones and Bartlett Publishers, Inc., Boston.
  • Crow J. F. and M. Kimura, (1970), «An Introduction to Population Genetics Theory», Harper & Row, New York.

Εφαρμογές της Γενετικής των Πληθυσμών στη Γενετική της Διατήρησης και τη Βιολογία της Διατήρησης:

  • Frankham, R., J. D. Ballou and D. A. Briscoe, (2002), «Introduction to Conservation Genetics», Cambridge University Press, Cambridge.
  • Meffe, G. K. and Carroll C. R, (1997), «Principles of Conservation Biology», Sinauer Associates, Inc. Sunderland, Massachusetts.
Διαδικτυακές Πηγές:
  • Synthetic Theory of Evolution:

http://anthro.palomar.edu/synthetic/default.htm

Περιεκτική παρουσίαση των αρχών της Γενετικής των Πληθυσμών με παραπομπές σε συναφείς ιστοσελίδες.

  • Genetic Science Learning Center, University of Utah, Conservation Genetics:

http://gslc.genetics.utah.edu/units/basics/conservation/

Βασικές έννοιες γύρω από τη Γενετική και τη Γενετική της Διατήρησης.

  • Inquiries to Conservation Genetics:

http://www.science.mcmaster.ca/biology/CBCN/genetics/

Η ιστοσελίδα έχει δημιουργηθεί από φοιτητές του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου McMaster (Καναδάς). Παρέχει μια αρκετά πλήρη εικόνα των θεμάτων που σχετίζονται  με τη Γενετική της Διατήρησης με πληθώρα παραδειγμάτων.